مقدمه: افزایش جمعیت سالمندان و تغییر ساختارهای شهری، ضرورت توجه به ارزیابی وضعیت شهرها از منظر مناسبسازی و ارتقای کیفیت زندگی سالمندان را برجسته کرده است. الگوی شهر دوستدار سالمند که بر اساس شاخصهای سازمان جهانی بهداشت تدوین شده، چارچوبی برای سنجش محیطهای شهری در ابعاد فیزیکی، اجتماعی و سلامت فراهم میکند. هدف این مطالعه، ارزیابی وضعیت شهر گناباد بر اساس شاخصهای شهر دوستدار سالمند از دیدگاه سالمندان و مدیران شهری بود. روش کار: این پژوهش توصیفی–تحلیلی بهصورت مقطعی در سال ۱۴۰۰ انجام شد. جامعه پژوهش شامل سالمندان شهر گناباد و مدیران مرتبط با امور سالمندی بود. نمونه سالمندان شامل ۳۹۵ نفر بود که با روش تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند و ۵۵ نفر از مدیران بهصورت سرشماری در مطالعه وارد شدند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه استاندارد مبتنی بر هشت محور شهر دوستدار سالمند سازمان جهانی بهداشت بود که روایی آن با نظر متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ ۰٫۷۶ تأیید شد. دادهها با استفاده از آزمونهای آماری مناسب در نرمافزار SPSS تحلیل گردید. یافتهها: میانگین سنی سالمندان ۶۶٫۶ سال و مدیران ۴۲٫۸ سال بود. بر اساس یافتهها، ۸۳٪ سالمندان و ۹۰٫۹٪ مدیران وضعیت محیط فیزیکی شهر را نامطلوب ارزیابی کردند. همچنین ۹۰٪ سالمندان محیط اجتماعی را ضعیف گزارش نمودند، در حالیکه ۸۰٪ مدیران این بُعد را مطلوب دانستند. در بعد سلامت، ۸۶٪ سالمندان و ۵۰٪ مدیران نگرش منفی داشتند. هرچند بیش از ۹۵٪ سالمندان تحت پوشش بیمه قرار داشتند، اما آگاهی دو گروه از بودجه سلامت شهری پایین بود. تفاوت دیدگاه سالمندان و مدیران در اغلب شاخصها از نظر آماری معنادار بود. نتیجهگیری: نتایج نشان داد که شهر گناباد در بسیاری از شاخصهای شهر دوستدار سالمند با استانداردهای مطلوب فاصله دارد. توسعه برنامهریزی شهری مبتنی بر شاخصهای سازمان جهانی بهداشت، تقویت زیرساختهای فیزیکی و اجتماعی، و ارتقای آگاهی مدیران از نیازهای سالمندان میتواند زمینه بهبود شرایط و حرکت شهر بهسوی الگوی شهر دوستدار سالمند را فراهم سازد.
صفرنیا سارا، قاسمی زهرا، نجفی سمانه، صادق مقدم لیلا. ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار سالمند در شهر گناباد از دیدگاه سالمندان و مدیران در سال ۱۴۰۰. سالمندشناسی. 1404; 10 (4)