همه گیری بیماری COVID-19 در سال ۱۳۹۸ (۱۰ دی ماه) از شهر ووهان چین شروع شد و به سرعت به یک مشکل جهانگیری[1] در دنیا تبدیل شد. رشد سریع اولیه این بیماری در ایران طی ۲۵ اسفند ماه ۱۳۹۸ تا ۸ فروردین ۱۳۹۹ بود (1). این بیماری علاوه بر مسائل جسمی، تبعات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زیادی به همراه داشت.
یکی از گروه های سنی که کمتر دیده شد و بیشتر در معرض خطر بود سالمندان جامعه بودند، با توجه به نرخ رشد جمعیت سالمندان در ایران (۳/۹ درصد) (2) و جمعیت ۹/۲ درصدی سالمندان ایرانی (3) و همچنین شیوع بیشتر بیماری های زمینه ای (مانند بیماری قلبی عروقی، فشارخون، دیابت و غیره) در سالمندان، لازم است به جمعیت سالخورده ایران بیشتر توجه گردد. براساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا از هر ده مرگ رخ داده، هشت نفر آن بالای ۶۵ سال سن داشته اند (4). توصیه های صورت گرفته برای سالمندان عموما شامل شستن دستها، ماندن در منزل، حفظ فاصله اجتماعی (دو متری) و برای سالمندان بستری در مراکز نگهداری شامل محدودیت ملاقات ها، محدودیت فعالیت ها در مرکز و کنترل روزانه علائم بیماری در سالمندان و کارکنان مرکز می باشد. در مطالعه مک مایکل گزارش شد که ۱۰۱ سالمندان و ۵۰ مراقب در مرکز کینگ کانتری مبتلا به بیماری شده بودند. میزان کشندگی بیماری COVID-19 در حدود ۳۴ نفر (۳۳/۷ درصد) برای سالمندان و صفر برای مراقبین بود (5).
در مطالعه نیکپور اقدم و همکاران که موج اول بیماری در طی ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ تا ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ انجام شد مشخص گشت که میانگین سنی ۲۳۹ فوت اتفاق افتاده ۱۳/۶۷ ± ۶۵/۳۸ سال بود و نزدیک به ۶۷ درصد فوت ها در سالمندان بالای ۶۰ سال رخ داده بود (6). براساس اعلام سازمان بهزیستی ایران، پس از شیوه بیماری، اقدامات پیشگیرانه ای شامل: تخصیص معادل ۲ دلار جهت پیشگیری از بیماری کرونا در کل مراکز شبانه روزی، ارائه آموزش های لازم به پرسنل و خانواده های افراد بستری، عدم پذیرش موارد جدید و ترخیص تا اطلاع ثانوی، حذف تردد غیر ضروری پرسنل و حضور دائم پرسنل، ارائه دستور العمل های خاص برای سالمندان در تمام مراکز نگهداری انجام شد (7). بنابر داده ها حدود ۸۷ سالمند موسسه خیریه کهریزک به COVID-19 مبتلا شده اند و برای مراقبین آنان ۶۸ نفر اعلام شده است (8). ۲۷ نفر از سالمندان مبتلا در کهریزک فوت شده اند (9) که بر این اساس میزان کشندگی بیماری حدود ۳۱ درصد است. متاسفانه داده های موجود و اعلام شده بسیار اندک هستند و هنوز نمی توان تفسیر دقیقی از وضعیت بیماری COVID-19 در سالمندان جامعه و مراکز نگهداری در ایران ارائه داد.
براساس یافته های بدست آمده، وضعیت بیماری COVID-19 در سالمندان جامعه در شرایط مطلوبی قرار نداشت و با توجه به شیوع بیماری های زمینه ای در سنین سالمندی، میزان مرگ و میر در سالمندان بالا بوده است. اما وضعیت مراکز نگهداری در ایران نسبت به سایر کشور نیز از نظر تعداد مرگ و میر تفاوت فاحشی ندارد و لازم است اقدامات پیشگیرانه با جدیت بیشتر ادامه یابد.
Farokhnezhad Afshar P. COVID-19 pandemic in the community-dwelling and Nursing home older adults in Iran. joge 2020; 5 (3) :26-28 URL: http://joge.ir/article-1-411-fa.html
فرخ نژاد افشار پویا. پاندمی COVID-19 در سالمندان جامعه و مراکز نگهداری در ایران. سالمندشناسی. 1399; 5 (3) :26-28