|
بازنمایی نقش سالمندان در فیلم های سینمایی ایران در ۳ دهه اخیر (1397-1368)
|
زینب امیری   ، نسیبه زنجری* ، رضا فدای وطن ، عاطفه آقایی |
| مرکز تحقیقات سالمندی ایران |
|
|
چکیده: (2779 مشاهده) |
مقدمه: کاهش تبعیض سنی یکی از مهمترین موارد تأثیرگذار برای افزایش رضایتمندی از زندگی در میان سالمندان، است. تبعیض سنی در جامعه در نهادهای مختلفی مشاهده و قابل‌بررسی است. یکی از منابع موردبررسی تبعیض سنی، رسانه‌ها و به‌طور خاص سینما است. ازاین‌رو هدف از انجام این مطالعه بازنمایی نقش سالمندان در فیلم‌های سینمایی ایران در 30 سال اخیر (1397-1368) است.
روش: این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع تحلیل محتوای کمی است. نمونهی مطالعه حاضر شامل 65 نقش سالمند از 41 حلقه فیلم با محوریت سالمندی است که به روش نمونه‌گیری هدفمند از فیلم‌های سینمایی ایرانی در 30 سال اخیر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در این مطالعه چک‌لیست مگافین برای بررسی شخصیت سالمند در فیلم‌های سینمایی بود. جهت توصیف خصوصیات نقش سالمند از آمار توصیفی فراوانی و درصد و جهت تحلیل روابط از آزمون آماری کای دو در نرم‌افزار SPSS نسخه 23 استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد در فیلم‌های بررسی‌شده اکثریت سالمندانی که نشان داده‌شده‌اند سالمندان جوان (3/52%) مرد (۷۲٫۳%) و دارای قومیت فارس (۸۹٫۲%) بودند. ژانر بیشتر فیلم‌ها (44%) درام بود و بیشتر نقش فرعی (۴۹٫۲%) داشته ولی سالمندان فعال و مستقلی (۵۵٫۴%) بوده‌اند؛ اما در کل بیشتر تصورات قالبی در ارتباط با سالمندان منفی (5/58%) بود و فقط 3/32 درصد تصورات قالبی مثبت بازنمایی شده بودند. تصورات قالبی منفی در نقش‌های مردان سالمند (6/59%) بیشتر از زنان سالمند بود و زنان سالمند با تصورات قالبی مثبت (9/38%) بیشتری بازنمایی شده بودند؛ اما این تفاوت ازنظر آماری معنادار نبود (05/0<p). پرتکرارترین کلیشه‌های سنی در 30 سال اخیر کلیشه سنی پایند و اصولی (مثبت) و محزون (منفی) بود. روند تغییرات تصورات قالبی در 30 سال اخیر هرچند به سمت مثبت شدن پیش رفته است اما ازلحاظ آماری معنادار نبوده است (05/0<p).
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد بازنمایی نقش سالمندان در فیلم‌های سینمایی ایران در 30 سال اخیر همراه با تبعیض سنی بوده و کلیشه‌های منفی نسبت به مثبت و خنثی بیشتر است و در ده اخیر نسبت به سال‌های پیش از آن تغییر بارزی رخ نداده است؛ بنابراین نیاز است در مداخلات رسانه‌ای مرتبط با سالمندان و تولید فیلم‌هایی با محوریت سالمندی، دقت و توجه بیشتری صورت گیرد؛ تا به ارتقای سالمندی فعال و احترام و شمول اجتماعی بیشتر سالمندان در جامعه شود. |
|
| واژه‌های کلیدی: سالمند، تبعیض سنی، رسانه، تصویر متحرک، ایران |
|
|
متن کامل [PDF 295 kb]
(767 دریافت)
|
نوع مطالعه: كاربردي |
موضوع مقاله:
مسائل اجتماعی سالمندان
دریافت: 1400/3/31 | پذیرش: 1400/5/20 | انتشار: 1400/9/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
